Montagne Noire
De Montagne Noire had een klein landje kunnen zijn, dat vergelijkbaar is met Luxemburg. Het heeft een eigen geschiedenis en neemt een heel eigen plaats in in de Languedoc. Er is weinig bekend over dit prachtige natuurgebied. Hier en daar ontdekken we weer een stukje in het Frans en kunnen we onze verzameling gegevens weer uitbreiden.
Dat het nog mogelijk is om relatief dicht bij huis een stukje ongerepte natuur te vinden, waar historische overblijfselen getuigen van een roerig verleden en waar de tijd nog stil staat. En nog leuker, waar het mogelijk is om uren te rijden en niemand tegen te komen.
In de Montagne Noire kun je wandelen, wandelen en nog eens wandelen, er zijn zoveel verschillende tochten, dat je er niet uitgewandeld kunt raken. Een goede kaart is bijvoorbeeld de IGN-kaart 2344 E van de Série Bleu (Mazamet), die o.a. het gebied rond Pradelles Cabardès goed weergeeft.
Wel is het belangrijk om een kompas mee te nemen, drinken, eten en een toiletrol en uiteraard goede schoenen en een hoed of pet, want onderweg hoef je niet te rekenen op een barretje, of een MacDonald’s.
Gelukkig niet. Dit is de nog ongerepte natuur en diverse wandelingen gaan over eeuwenoude paden, misschien wel millennia oude paden, want ook in de Prehistorie leefden hier mensen.
Naast de ongerepte natuur is de historie een belangrijk onderdeel van de vakantie van heel veel mensen. Wanneer het echt warm weer is, is een van de bergmeren een aangename plek om te vertoeven. Bij Pradelles ligt bijvoorbeeld Lac Birotos of Lac Pradelles, waar in juli en augustus van alles te beleven valt..
De Geschiedenis van de Montagne Noire
De vroegste menselijke sporen die men in de Montagne Noire heeft gevonden, stammen uit de Steentijd. Hier waren namelijk voldoende grotten, bronnen, rivieren en wild. In deze prachtige streek vinden we nu nog steeds hun indrukwekkende overblijfselen terug, met name in de vorm van dolmens en menhirs.
Dolmens zijn graftombes, afgesloten met een enorme steen. Menhirs zijn staande stenen. De woorden stammen uit de Keltische taal. Menhirs markeren belangrijke plaatsen of waren misschien werktuigen om de zonnestand en dus de seizoenen mee af te lezen.
Hierboven ziet u twee schedels van de prehistorische mens. De eerste komt uit de vroege Steentijd, 200.000 jaar geleden (de Homo Sapiens Neanderthalensis), terwijl de tweede, afkomstig uit de Nieuwe Steentijd, de vorm heeft van de huidige mens die ongeveer 40.000 jaar geleden ontstond (de Homo Sapiens Sapiens). Met name de berencultus was populair.
Men dacht namelijk dat de kracht van de beer overging in de persoon die de huid en een ketting met de tanden van de beer droeg (vaak de persoon die de beer had gedood). De leider van een groep werd vaak De Beer genoemd. In het Keltisch is dit “Arth Ur”. Het is duidelijk dat deze titel nog lang zou blijven hangen. Eén van de oude helden uit de Languedoc heette bijvoorbeeld Bera.
Geschiedenis van Villeneuve Minervois
Dit dorpje ligt aan de voet van de Montagne Noire en wordt ook wel de Poort van de Montagne Noire genoemd. Het is het laatste stadje ten zuiden van de bergen waar u boodschappen kunt doen. Er zijn diverse lekkere restaurants, een pin mogelijkheid, een bakker, een slager en een garage. Er staat een kasteeltje en u kunt hier ook goede wijn kopen. Vlakbij Villeneuve liggen enkele dolmens, die een bezoek meer dan waard zijn.
Men heeft in de omgeving van Villeneuve enkele interessante historische feiten weten te achterhalen: De prehistorische mens bewoonde de aangeslibde terrassen van de rivier de Clamoux, gelegen boven de molen (Moulin) aan de weg naar Cabrespine en in St. Andrieu. Het is nu 35.000 jaar v.Chr. De grotten in de omgeving worden lange tijd bewoond. Met name in Cauna de Vergues zijn overblijfselen gevonden van potten uit deze periode.
De eerste komt uit de vroege Steentijd, 200.000 jaar geleden (de Homo Sapiens Neanderthalensis), terwijl de tweede, afkomstig uit de Nieuwe Steentijd, de vorm heeft van de huidige mens die ongeveer 40.000 jaar geleden ontstond (de Homo Sapiens Sapiens). Met name de berencultus was populair.
Men dacht namelijk dat de kracht van de beer overging in de persoon die de huid en een ketting met de tanden van de beer droeg (vaak de persoon die de beer had gedood). De leider van een groep werd vaak De Beer genoemd. In het Keltisch is dit “Arth Ur”. Het is duidelijk dat deze titel nog lang zou blijven hangen. Eén van de oude helden uit de Languedoc heette bijvoorbeeld Bera.
De eerste komt uit de vroege Steentijd, 200.000 jaar geleden (de Homo Sapiens Neanderthalensis), terwijl de tweede, afkomstig uit de Nieuwe Steentijd, de vorm heeft van de huidige mens die ongeveer 40.000 jaar geleden ontstond (de Homo Sapiens Sapiens). Met name de berencultus was populair.
Men dacht namelijk dat de kracht van de beer overging in de persoon die de huid en een ketting met de tanden van de beer droeg (vaak de persoon die de beer had gedood). De leider van een groep werd vaak De Beer genoemd. In het Keltisch is dit “Arth Ur”. Het is duidelijk dat deze titel nog lang zou blijven hangen. Eén van de oude helden uit de Languedoc heette bijvoorbeeld Bera.
De Dolmens van Villeneuve
Vanuit Villeneuve loopt een weg naar de 5000 jaar oude dolmen ‘Palet de Roland’. Het dorp heeft de weg op eigen initiatief laten aanleggen, zodat de overblijfselen uit de oudheid voor iedereen toegankelijk zijn. In 1972 werd het bouwwerk door een team amateur-archeologen gerestaureerd. De dolmen is zo goed bewaard gebleven, dat men zich de originele staat goed kan voorstellen. Men heeft er menselijke overblijfselen gevonden, evenals splinters van vuurstenen.
Hier vlakbij ligt de ‘Tombe de Roland’, een vreemde, incomplete tombe met een diepe greppel. Bij recentelijk onderzoek vond men een stukje marmer uit de 17de eeuw terug. Het is hoogstwaarschijnlijk oorspronkelijk een begraafplaats geweest voor meerdere personen, daterend uit de 3de eeuw. De grafgiften die men hier vond, horen qua tijd en soort in dit type monument thuis. Men vond o.a. bronzen en koperen armbanden en keramiek. Het bovenste gedeelte van de tombe is verdwenen, zodat u alleen de entree en de grafkamer kunt zien. De megaliet wordt gedomineerd door de ruïne van de boerderij met dezelfde naam.
De naam van de dolmens komt van een legende over een zekere Roland, een neef van Karel de Grote (9de eeuw). Hij zou een zonnesteen hebben bewerkt die hij vervolgens op twee andere stenen legde. Het was zijn wens om hier vlakbij te worden begraven. In de dolmen is een tekening van een zon gevonden. Er lopen twee wandelroutes langs de overblijfselen en op de borden die men heeft geplaatst, kunt u het e.e.a. over de dolmens lezen.
De Romeinse Tijd
Een luchtfoto heeft laten zien dat Villeneuve en de Clamoux de noordoost en oostgrens vormde van de Romeinse kolonie Narbonensis, die in 118 v.Chr. werd gesticht. Later werd de grens van de Romeinse kolonie Carcassonne (27 v.Chr.) over de oude grens heen gelegd. Er werd vervolgens een Romeinse weg aangelegd tussen Bezièrs en Toulouse, die niet via Carcassonne liep. Zij werd bekend als de Chemin de Lestrade die de stad Villeneuve aan de zuidrand passeerde en daar de Clamoux overstak (bij Gadhoms).
Overblijfselen van bewoning, landbouw of ambachtelijk, evenals oude Romeinse bruggen, vinden we door het hele gebied van de Montagne Noire. In Gadhoms vinden we bijvoorbeeld nog overblijfselen uit de 1ste eeuw v.Chr. en dan met name op de plek waar het kasteel heeft gelegen.
Vervolgens vinden we in St. Andrieu en in La Vigne overblijfselen uit de tweede helft van de 1ste eeuw n.Chr. In Clapiès, vlakbij D’Escapat, bevindt zich een iets later kerkhof. In Villeneuve zijn de Romeinse overblijfselen geïntegreerd in de nieuwbouw uit de tijd van Karel de Grote en tegenwoordig niet meer herkenbaar.
De Middeleeuwen
De vroegst bekende naam van Villeneuve was St. Mamet. In 890 en 942 was het een dependance van de abdij St. Hilaire le Grand uit Potiers. Villeneuve lag tijdens de regering van Pepijn I en II (8ste eeuw) aan de uiterste grens van het koninkrijk Aquitanië, waarvan de hoofdstad Poitiers was. Koningin Radegonde had, terugkomend uit Jeruzalem, relikwieën van de heilige Mamet uit Capadocië (Turkije) naar Potiers gebracht, hetgeen de naam St. Mamet verklaart.
Château de Cabrespine
Hoog boven de weg ter hoogte van Cabrespine, niet ver van Villeneuve, ligt de ruïne van een kasteel. Veel is er niet over het kasteel bekend. Men weet echter wel, dat het tijdens de kruistochten tegen de Katharen het object was van een gerechtelijk proces tussen Simon de Montfort en Guillaume, de abt van Lagrasse. De leider van de kruisridders had de rechten van Cabrespine verworven, zoals hij na iedere overwinning ook die van talloze andere gebieden had verworven.
Rechter Thédise gaf het stadje en zijn burcht echter terug aan de abt en stelde Simon de Montfort in augustus 1215 op een andere manier schadeloos.
Hoogstwaarschijnlijk door de nabijheid van de kastelen van Lastours heeft Cabrespine geen andere activiteit gekend tijdens de kruistochten. De ruïne is slecht toegankelijk en het betreden van het terrein is op eigen risico.
De gemeente vergrootte zijn bezittingen door diverse aankopen, met name de geconfisqueerde bezittingen van de gevluchte of gedode Katharen. De bevolking groeide. Er werden verschillende afspraken gemaakt tussen de heer van Villeneuve en de inwoners. Het kasteel bevat nog gotische onderdelen, zoals de ramen, en men vindt er ook nog onderdelen uit de Romaanse periode. De 100-jarige oorlog en de pestepidemie hebben niets meer overgelaten van de muren en slotgrachten, alhoewel de boulevards in Villeneuve de grenzen hiervan nog duidelijk aangeven. De omliggende gehuchten (Le Viala en St. Mamet) zijn uiteindelijk verlaten.
Tussen 1450 en 1560 keerde de voorspoed echter weer terug. Het kasteel kreeg er een noordelijk deel bij met een wenteltrap. De grote toren kreeg in 1550 enkele stuks artillerie. Gedurende de godsdienstoorlogen werd het dorp en het kasteel ingenomen door een bende Hugenoten onder leiding van kapitein Fournier, die met zijn garnizoen vele maanden aanwezig was.
De Ontwikkeling van de Wijn
Toen de rust was teruggekeerd ging de bevolking graan verbouwen, olijven telen en schapen hoeden. In deze periode was er nog weinig wijnbouw. Het einde van de regering van Lodewijk XIV en het begin van de regeringsperiode van Lodewijk XV was een moeilijke periode voor de streek. Veel mensen trokken weg. Hierdoor kwam er een groot gebied vrij voor de wijnbouw. Deze nieuwe afzetmarkt werd belangrijk voor de ontwikkeling van het transport en het wegennet werd verbeterd.
Vanaf 1750 werd de wijnbouw rondom Villeneuve steeds belangrijker. De voorspoed van het stadje was grotendeels te danken aan de wijn. In het begin was de opbrengst vooral bestemd voor destillatie (sterke drank).
Het hoogtepunt viel in de periode dat de wijn extra duur was in verband met de druivenziekte, die rondom Villeneuve weinig schade had toegebracht maar elders de wijnbouw compleet had stilgelegd. Het jaar 1907 was het slechtste jaar voor de wijnbouw rondom Villeneuve. De coöperatieve “Cave” werd opgericht voor de kleine wijnboer. Langzaam maar zeker werd men vrijwel allemaal lid van deze coöperatie. Tegenwoordig hebben veel wijngebieden het recht om de naam “Appellation Minervois” te dragen (AOC). Belangrijke delen van de streek zijn opnieuw beplant om de “appellation” zeker te stellen. Ook is er een fusie ontstaan tussen de coöperaties van Villeneuve en die van Laure-Minervois. Wij kunnen u van harte aanbevelen om diverse wijnen te gaan proeven, ze zijn zeer de moeite waard!
De Tweede Wereldoorlog
Na de invasie van de niet-bezette zone in Zuid-Frankrijk tijdens WO II ontstond er een verzetsbeweging genaamd de “Maquis”. Zij vestigde zich in La Plaine in Bagnoles, daarna in de grot van Trassanel en tenslotte op de Montredonboerderij in Fournes. Nadat de Duitse parachutisten waren geland bij St. Martin, vond de Slag bij Trassanel plaats. Vervolgens namen de Duitsers Les Ilhes, Roquefere en Pradelles in. Zo’n 42 verzetshelden vonden de dood, waaronder ook jongens van soms 16 jaar. WO II heeft diepe wonden achtergelaten in de Montagne Noire, waar diverse monumenten voor de gevallenen zijn opgericht.
Tourisme
Na de Tweede Wereldoorlog begon de wederopbouw en ook het toerisme kwam op. In de hete zomermaanden zijn de bergen een geliefde plaats om de weekenden of vakanties door te brengen. De bergmeren zorgen voor heerlijke verkoeling. Daarnaast zijn er prachtige wandelingen door de bergen mogelijk, zowel vanuit Pradelles-Cabardès als vanuit de Gourp de la Loutre, Hautpoul, Castans en talrijke andere plaatsen.
De toeristen kregen nieuwe interesse in de oude dorpjes, de historische overblijfselen en de vele andere bezienswaardigheden in de Montagne Noire. Toch is het nog veelal rustig, vooral in het voor- en naseizoen kunt u nog ver rijden zonder iemand tegen te komen. De rust, die is gelukkig gebleven…
Copyright Anneke Koremans (www.panoccitania.com)!
Montagne Noire
Bureau d’Information Touristique de Saissac
19 Place de la Mairie
11310 Saissac
Tel. +33 4.68.76.64.90
